Миний тэмдэглэл...

Хүүхдийг хэлд орохдоо бэрхшээлтэй байх үгүйг нь хэрхэн уйлж, хашгирч байгаагаас нь урьдчилан мэдэж болох тухай судлаачид бичжээ. Хүүхэд өөртөө тааламжгүй байдлыг илэрхийлж уйлан хашгирч буй нь дотроо олон төрөл байдаг гэнэ. Нялх хүүхдийн уйлж байгаа дуу хэрхэн өөрчлөгдөж буйг тусгай компьютерийн программаар тодорхойлоход нэг хэмнэлтэй авиа удахгүй хоёр хэмнэлтэй тэгснээ гуравтай болон өөрчлөгдөж байдаг аж. Эхний сард нялх хүүхэд хоёр гурван янзын авиагаар уйлахгүй байвал тэр нь хожимдоо ямар нэгэн хэл ярианы хөгжлийн бэрхшээл учирч магадгуйн шинж гэнэ. Жишээлбэл янз бүрийн дуу хоолойгоор уйлдаг хүүхэд хоол идэхийнхээ өмнө хэрхэн өлсөж буйгаа илэрхийлж огцом өөр авиагаар уйлж эхэлбэл хожим нь хэл ярианы хөгжил сайтай хүүхэд болох нь тодорхой. Тиймээс хүүхэд янз бүрийн дуу хоолойгоор хашгирч уйлах нь нэг ёсны өөрийгөө янз бүрээр илэрхийлж чадах чадвартайг харуулж буй ажээ. Америкийн Норд Калифорни мужийн их сургуулийн судлаачид хүүхдийн хэл ярианы хөгжилд аав нь тун их нөлөөлдөг...

Хүүхдийн хэл яриа ба орчин “Хүн болох багаасаа” гэж ардын мэргэн үг бий. Нарт ертөнцөд хүн биеийг олж төрсөн хүүхэд хэмээх нялх, балчир эрдэнийг нийгмийн хүмүүн болгон хүмүүжүүлэх олон хүчин зүйл байдгийн нэг нь эх хэлээрээ зөв сайхан ярьж, бичиж, найруулж сургах явдал юм. Энэ хэрэгт орчны нөлөө нэн чухал үүрэгтэй байдаг. Хамгаас урьтаж эцэг эх нь хүүхдээ хэлд орох үеэс нь зөв хэлүүлж, зөв дуудуулж, ээрч мааралгүй төлөв төвшин яриулж сургах учиртай. Ухаант ард түмэн маань энэ бүхнийг эртнээс ажиглан мэдэж дэс дараатай олон аргыг практик амьдралаасаа сонгон олсныг эдүгээ эрдэмтэн судлаачид шинжлэх ухааны үүднээс үнэлэлт дүгнэлт өгсөөр ирсэн байна. Хүүхдийг хэлд орох үед нь “Билүү чулуу” хэмээх үгийг анхлан хэлүүлж сургадаг нь хурц тод хэллэгтэй болохын үүднээс билгэдлийн чанартай хэрэглэж заншсан үг болно. Харин монгол хэлнээ хэлэхэд төвөгтэй р, л, б, м зэрэг авианууд нэг дор орсон үгүүдийг сонгон авч тусгай хэллэгүүдийг буй болгосон нь ардын сурган хүмүүжүүлэх ухааны нэг зарчим ю...

НҮБ-ын Ерөнхий Ассамблей 2006 оны гуравдугаар сарын 27-нд тавдугаар сарын 17- ыг бүх дэлхийн цахилгаан холбоо, мэдээллийн нийгэмлэг үүссэн тэмдэглэлт өдөр болгох тухай тогтоол гарган баталжээ.  УТСАН ХАРИЛЦУУРЫН ТҮҮХ Телефон утасны түүх маш эртнийх билээ. Анх 968 онд Хятадын зохион бүтээгч труба ашиглан дуу дамжуулдаг “thumtsein” нэртэй аппарат зохиож байсан тухай мэдээлэл хадгалагдан үлджээ. Харин цахилгаан дамжуулалтын ачаар дуу, авиа дамжуулдаг утасны түүх XIX зууны хоёрдугаар хагасаас эхтэй. Утасны харилцуур гэх үгийг анх 1854 онд Шарль Бурсель гэгч ашиглан олноо танилцуулсан ч эл сэдвээр бичсэн түүний эрдмийн ажил амьдралд хэрэгжилгүй өнгөрчээ. Хүний яриаг дамжуулах чадвар бүхий телефон утсыг Америкийн зохион бүтээгч Александр Белл анх зохиосон гэгддэг. Түүний зохиосон утсан харилцуур олон доголдол той байсан гэдэг. Хэдий тийм ч энэ нь утсан холбооны түүхэнд жинхэнэ хувьсал дагуулсан шинэлэг нээлт болж чадсан юм. Анхны телефон нэгэнт бий болсон цагаас хойш олон олон...

   Тайпейн бахархалын тухай эндээс уншаарай...  Хятадын нэг хэсэг Тайванийн нийслэл Тайбэйгийн   509,2 метрийн өндөртэй, 101 давхар өндөр барилгаар иргэд нь бахархдаг. Цамхгийн барилгын ажил  1999 онд эхэлж 2003 оны 11 дүгээр сарын 17-нд ашиглалтад оржээ. Энэхүү хүний гараар бүтээгдсэн гайхамшгийг 1.7 тэрбум ам.долларын өртгөөр барьсан юм. Цамхаг хөх-ногоон  өнгийн шилээр хоёр давхар бүрхэгдсэн нь ажилтнуудыг халуунаас гадна туяанаас хамгаалах хамгаалалт болдог. Хосгүй барилгын гүйцэтгэгчээр KTRT Joint Venture, Samsung Engineering & Construction компани ажиллажээ. Барилгын 1-4 давхарт худалдааны төвүүд, 5-6 давхарт фитнес төв, 7-84 давхарт офис, 85-88 давхарт  зоогийн газар, баар, 89, 91, 101 дүгээр давхарт  иргэд, зочдод зориулсан талбай, 92-100 давхарт техникийн алба байрладаг.    Шил, болд, хөнгөн цагаанаас бүтдэг барилгыг 80 метр  газрын гүн рүү орсон 380 бетон тулгуур тулдаг. Хар салхи, газар хөдлөлтийн...